Słownik terminów
Badania jakościowe – proces służący opisaniu interakcji zachodzących w środowisku zbudowanym w celu usunięcia nieprawidłowości lub przyjęciu innych korzystniejszych rozwiązań. Efektem końcowym jest zdobycie wiedzy opisującej funkcjonowanie obiektu oraz sposobu wykorzystania go przez użytkowników i ewentualnych programów naprawczych
BAPV – (Building Applied Photovoltaics) to koncepcja zakładająca zastosowanie standardowych modułów fotowoltaicznych na budynkach w taki sposób, że nie stanowią integralnej części budynku (tzn. mogą być zdemontowane i nie być niczym zastąpione).
BAPV – (Building Applied Photovoltaics) to koncepcja zakładająca zastosowanie standardowych modułów fotowoltaicznych na budynkach w taki sposób, że nie stanowią integralnej części budynku (tzn. mogą być zdemontowane i nie być niczym zastąpione).
BIPV- (Building Integrated Photovoltaics) to koncepcja zakładająca dostosowanie modułów PV do różnorodnych aplikacji w budynku, w tym głównie jako elementów stanowiących alternatywę dla tradycyjnych elementów budowlanych w obrębie dachów i elewacji jak np. pokryć dachowych czy szklanych systemów. Systemy tego typu są jednym z najnowszych osiągnięć technologii fotowoltaicznej i zapewniają największy potencjał na długofalową redukcję zużycia paliw kopalnych oraz zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Jest to obecnie samodzielna, wyjątkowo interdyscyplinarna dziedzina nauki, architektury a także przemysłu fotowoltaicznego.
BIWES Building Integrated Wind Energy System
BIWTs – Building Integrated Wind Turbine/s
BREEAM (British Research Establishment Environmental Assessment Method) – system wielokryterialnej oceny budynków opracowany w latach 90-tych przez Brytyjskie Stowarzyszenie Badawcze (BRE – British Research Establishment) organizację powołaną do analizowania i propagowania zagadnień związanych z projektowaniem zrównoważonym oraz przyznawania odpowiednich certyfikacji obiektów.
Budownictwo bioklimatyczne – oznacza różnorodność form architektonicznych, uzyskanych podczas spójnego procesu projektowego, uwzględniającego parametry środowiskowe. Wysoki standard użytkowy uwarunkowany jest wykorzystaniem lokalnych zjawisk klimatycznych, których efektywność jest optymalizowana przez harmonijną współpracę z systemami mechanicznymi[1].
Budynek energooszczędny – definiuje się jako obiekt, w którym zastosowane rozwiązania architektoniczne i techniczne umożliwiają maksymalne w danych warunkach ograniczenie zużycia energii przy jednoczesnym zachowaniu korzystnych warunków komfortu wewnętrznego. Przyjmuje się, iż zapotrzebowanie na energię do potrzeb ogrzewania-chłodzenia-wentylacji nie powinno przekraczać 40 kW/m2a dla obiektów w krajach wysokorozwiniętych, natomiast 60 kW/m2a w warunkach krajowych. W polskim prawodawstwie nie ma pojęcia budynek energooszczędny[2]. Podaje się również, iż budynek energooszczędny charakteryzuje się 70% zapotrzebowania na energię w stosunku do budynku standardowego.
Budynek niskoenergetyczny – definiuje się jako obiekt o współczynniku EUco≤ 40 kWh/m2 na rok. Dzięki zastosowanym w nim rozwiązaniach architektoniczno-konstrukcyjnych zużywa on mniej energii, zarówno pochodzącej ze źródeł odnawialnych, jak i nieodnawialnych (ok. 45% zapotrzebowania na energię w stosunku do budynku standardowego) a także emituje mniejsze ilości standardów NFOŚiGW z programu wprowadzonego w 2013 roku dopłat do kredytów na budowę domów jednorodzinnych energooszczędnych, opisano w dwóch standardach: budynki niskoenergetyczne -NF40 i pasywne –NF15 charakteryzujące się zapotrzebowaniem na energię użytkową wyłącznie do celów ogrzewania odpowiednio 40 lub 15 [ kWh/(m2 /rok)][3]. CO2 do atmosfery, niż obiekty referencyjne. Budynki mieszkalne niskoenergetyczne według przyjętych
Budynek pasywny – ( 30% zapotrzebowania na energię w stosunku do budynku standardowego) Radykalnym sposobem oszczędzania energii jest natomiast dom pasywny, którego roczne zapotrzebowanie na energię nie powinno przekroczyć poziomu 15 kWh/(m2/ rok). Jest to czterokrotnie mniej niż w przypadku domu energooszczędnego i aż 8-10-krotnie mniej w stosunku do standardowego[4].
Budynek
o niemal zerowym zużyciu energii (NZEB) –
wg dyrektywy EPDB[5]
definiuje się jako budynek o bardzo wysokiej charakterystyce energetycznej
określonej zgodnie
z jej I załącznikiem. Niemal zerowa lub bardzo niska ilość wymaganej energii
powinna pochodzić w bardzo wysokim stopniu z energii ze źródeł
odnawialnych, w tym energii ze źródeł odnawialnych wytwarzanej na miejscu lub w
pobliżu budynku. [6]
Budynek zeroenergetyczny – oznacza budynek samowystarczalny energetycznie. W obiekcie wykorzystuje się odnawialne źródła energii (z systemami magazynującymi ciepło lub/i energię elektryczną ) do pokrycia całego zapotrzebowania na energię. Poprzez izolacyjności przegród zewnętrznych, odzysk ciepła z wentylacji i maksymalne wykorzystanie zysków ciepła, w budynku zeroenergetycznym zapotrzebowanie na energię grzewczą kształtuje się na szczególnie niskim poziomie.
Budynek netto zeroenergetyczny (nZEB) to obiekt o bardzo wysokiej efektywności energetycznej często podłączony do systemu elektroenergetycznego. W bilansie energii pierwotnej budynku nZEB ilość energii (odniesionej do energii pierwotnej) dostarczanej z sieci zewnętrznych równa jest ilości energii (odniesionej do energii pierwotnej) wyeksportowanej do sieci. Roczny bilans energii pierwotnej na poziomie 0 kWh/(m2·a) prowadzi do sytuacji, w której znaczna część energii wyprodukowanej na miejscu będzie dostarczana do zewnętrznej sieci elektroeneregetycznej. Wynika to z charakterystyki budynku netto zeroenergetycznego, w którym produkcja energii odbywa się w odpowiednich warunkach, a gdy one nie występują, wykorzystywana jest energia dostarczana z zewnętrznych sieci[7].
Bardzo silnym bodźcem do rozwoju technologii ograniczających zużycie energii w budynkach, jak też i technologii do jej lokalnej produkcji ze źródeł odnawialnych, są zapisy Artykułu 9 ww. Dyrektywy, które zobowiązują państwa członkowskie UE aby:
a) do dnia 31 grudnia 2020 r. wszystkie nowe budynki były budynkami o niemal zerowym zużyciu energii; oraz
b) po dniu 31 grudnia 2018 r. nowe budynki zajmowane przez władze publiczne
oraz będące ich własnością były budynkami o niemal zerowym zużyciu energii.
Postęp technologiczny w budownictwie wpływa na zaostrzenie wymagań w stosunku do rocznego zapotrzebowania na energie cieplną niezbędną do ogrzania 1m2 powierzchni użytkowej :
budynek konwencjonalny – 134 kWh/m2 a
budynek energooszczędny – 60 kWh/m2 a
budynek 5-litrowy -50 kWh/m2 a
budynek 3-litrowy -30 kWh/m2 a
budynek pasywny -15 kWh/m2 a
budynek zeroenergetyczny
budynek plus energetyczny
Budynek inteligentny – „pojęcie budynku inteligentnego kształtowało się przez ostatnie 20-30 lat ubiegłego wieku. Początkowo pojęcie to odnosiło się jedynie do poziomu technicznego zaawansowania technologii zainstalowanych w budynku. Wraz z rozwojem społeczeństwa informacyjnego, nowych form pracy, pojawiły się nowe wymagania w stosunku do budynku obejmujące, oprócz jakości technicznej, także jakość przestrzeni i pracy człowieka”[1].
CFD – Computation fluid dynamics
Dyrektywa – Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (z późniejszymi zmianami, w szczególności dyrektywą 2015/1513 z dnia 9 września 2015 r. zmieniającą dyrektywę 98/70/WE odnoszącą się do jakości benzyny i olejów napędowych oraz zmieniającą dyrektywę 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych).
Energia pierwotna– wg nowelizacji dyrektywy EPDB[2] definiowana jest jako energia pochodząca z odnawialnych i nieodnawialnych źródeł, która nie została poddana żadnemu procesowi przemiany lub transformacji;
Energia ze źródeł odnawialnych–
wg dyrektywy EPDB[3]
oznacza energię pochodzącą
z niekopalnych źródeł odnawialnych, a mianowicie energię wiatru, energię
promieniowania słonecznego, energię aerotermalną, geotermalną i hydrotermalną i
energię oceanów, hydroenergię, energię pozyskiwaną z biomasy, gazu pochodzącego
z wysypisk śmieci, oczyszczalni ścieków i ze źródeł biologicznych (biogaz);
HVAC (Heating, Ventilation, Air Conditioning) – instalacje sanitarne: grzewcze, wentylacyjne oraz chłodzenia zapewniające, jako zintegrowany system regulacji temperatury i poziomu wilgotności powietrza wewnętrznego oraz jego parametrów, komfort środowiska zbudowanego w sezonie letnim i zimowym. System HVAC w latach 70-tych XX w stał się standardem w budynkach i pomieszczeniach biurowych w USA.[4]
Kogeneracja – Proces technologiczny jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i użytkowego ciepła w elektrociepłowni[5].
KPD – Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych z 2010 roku, który został uzgodniony i zaakceptowany na mocy art. 4 Dyrektywy przez Komisję Europejską, następnie uzupełniony w 2011 r.
ktoe – to energetyczny równoważnik jednej tony ropy naftowej o wartości opałowej równej 10000 kcal/kg; ktoe to 1000 ton oleju ekwiwalentnego.
Mała instalacja – instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 40 kW i nie większej niż 200 kW, przyłączona do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV, lub o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu większej niż 120 kW i nie większej niż 600 kW7.
Mikroinstalacja – Instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 40 kW, przyłączona do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV, lub o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 120 kW.
NFOŚiGW – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Odnawialne źródło energii – odnawialne, niekopalne źródło energii obejmujące energię wiatru, energię promieniowania słonecznego, energię geotermalną, energię hydrotermalną, hydroenergię, energię fal, prądów i pływów morskich, energię otrzymywaną z biomasy, biogazu, biogazu rolniczego oraz z biopłynów[6].
Polityka 2030 – Polityka energetyczna Polski do roku 2030. Przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 10 listopada 2009 r.
Prosument – Odbiorca końcowy dokonujący zakupu energii elektrycznej na podstawie umowy kompleksowej, wytwarzający energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii w mikroinstalacji w celu jej zużycia na potrzeby własne, niezwiązane z wykonywaną działalnością gospodarczą regulowaną ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej[7]; Prosument jest jednocześnie konsumentem, który może równolegle pobierać energię od sprzedawcy i wytwarza ją na potrzeby własne.
PSOS (Passive Solar Optic Systems) – systemy kolektorowo-reflektorowe złożone, zbudowane z elementów sytuowanych na zewnątrz i wewnątrz budynku, realizujące zasadę koncentracji promieniowania słonecznego widzialnego przez kolektory umieszczone w strefie przeszklenia ścian zewnętrznych budynków, z którym są często integrowane, z możliwością ich przesyłu do drugiego elementu systemu, jakim są reflektory. Odbite od nich światło dzienne jest przesyłane dalej w głąb pomieszczenia i równomiernie dystrybuowane lub w formie wiązki światła przekazywane do układu optycznego, który skierowuje je następnie na konkretną powierzchnię pracy.
SOR – Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju – Strategia przyjęta przez Radę Ministrów uchwałą nr 8 z dnia 14 lutego 2017 r.
Środowisko zbudowane (ang. built environent) – definiuje się jako środowisko powstałe wskutek aktywnej ingerencji człowieka i obejmujące budynek wraz z infrastrukturą techniczną; przestrzenie wewnętrzne budynku wraz z najbliższym przeobrażonym otoczeniem[8].
Zintegrowany proces projektowy – ZPP (Integrated Design Proces- IDP)
Zintegrowane Zespoły Projektowe
(ZZP) – współczesna metoda i forma organizacji procesu projektowego obejmująca
projektantów wielu specjalności: architektów, konstruktorów, projektantów
instalacji wewnętrznych, inżynierów klimatu oraz konsultantów w zakresie
projektowania zrównoważonego, specjalistów z zakresu zarządzania budynkiem
(ang. Facility Managers) podejmujących decyzje projektowe na podstawie
interdyscyplinarnych konsultacji i analiz symulacji sprawności funkcjonalnej
budynku (performance). Zrównoważone
projektowanie architektoniczne (ang. Sustainable Design) – określa filozofię
projektowania środowiska zbudowanego i kreacji przestrzennej opartą na
całościowej analizie ich oddziaływania na środowisko naturalne z uwzględnieniem
jego aspektów ekonomicznych, ekologicznych i etycznych.